Marathi Stories- शब्दमित्र वरुण

Photo Courtesy- Sushil Ladkat दोन कोल्हे एका निवांत दुपारी जेवणं वगैरे उरकून झाडाखाली गप्पा मारत बसले होते. त्यांना तिथून थोडं दूर मात्र नजरेच्या टप्प्यात सिंह आणि हत्ती शांतपणे बसून गप्पा मारतायत असं दिसलं. सिंह आणि हत्तीला उद्देशून कोल्ह्यांचं बोलणं सुरु झालं. “त्यांचं बरंय राव...” “का रे?” “बघ ना.. एक तर जंगलाचा राजा सिंह.” “हं... आणि दुसरा बेताज बादशाह अर्थात अनभिषिक्त राजा हत्ती...” “यांना चुकून पण हात लावायची कोणाची हिम्मत नाही.” “हे खरंय.” “बघ ना... तसं आरामाचं आयुष्य नाही का...?” “कष्ट आपल्यालाच रे...” “नाहीतर काय... किती वेळा छोट्या छोट्या शिकारी आपण शोधत बसतो.” “आणि यांचे मात्र एकदम राजेशाही थाट. छोटी शिकार बघत पण नाहीत.” “आणि तो हत्ती...” “भाऊ, त्याच्याबद्दल आपल्याला respect आहे.” “असं का?” “त्याची जगण्याची पद्धत- जियो और जिने दो.” “ते आहे. पण त्याला सुद्धा कसली भीती नाही.” “हो न... त्यांचं बरंय राव.”   इकडे सिंह आणि हत्तीचं बोलणं अजूनच interesting होतं. हत्तीचं गवत चरणं चालू होतं. सिंह शांत बसला होता. सिंह- भाऊ, तुमचं बरंय राव.. ...

A Click by: Varun Bhagwat महाभारतामध्ये होता जरासंध. माणूस कसला, जवळजवळ राक्षस च तो. त्याने अनेक राजांना कैद केलं होतं. त्यांना वाचवणं गरजेचं होतं. जरासंधाला संपवण्याच्या उद्देशाने अर्जुन, भीम आणि श्रीकृष्ण मगध देशी गेले. जरासंध योद्धा होता. त्याने युद्धाचं आव्हान स्वीकारलं. भीम आणि जरासंध यांच्यात लढाई जुंपली. भीम बलशाली असला तरी जरासंध सुद्धा तुल्यबळ होता. मात्र एक क्षण आला, भीमाने संधी साधली आणि पूर्ण ताकदीनिशी जरासंधाला उभा फाडला. तिथून वळून तो विजयी मुद्रेने कृष्णाकडे जाऊ लागला. तेवढ्यात जरासंधाच्या हसण्याचा त्याला आवाज आला. त्याचा त्याच्या कानांवर विश्वास बसेना. त्याने वळून पाहिलं. पाहतो तर काय??? दोन तुकडे झालेला जरासंध पुन्हा जोडला गेला होता. भीम भयंकर संतापला. त्याने त्याला परत फाडलं. पुन्हा काही क्षणांत तो जोडला गेला. हे रहस्य त्याच्या जन्म कहाणी मध्ये दडलं होतं. एक प्रकारचं विचित्र वरदान त्याला प्राप्त झालं होतं. भीम शक्ती लावत होता पण एकाच दिशेने विचार करत होता. आजकाल corporate च्या भाषेत याला functional fixedness असं म्हणतात. म्हणजेच पारंपारिक आणि एकाच पद्धतीने विचार क...

A click by: Varun Bhagwat दवाखान्यामध्ये लोक नंबर लावून थांबले होते. एक आई आणि तिचा साधारण ८ वर्षांचा मुलगा त्या मुलाच्या आजोबांची औषधं घेण्यासाठी डॉक्टरांकडे आले होते. डॉक्टर अजून यायचे होते. त्या मुलाच्या हाती एक मासिक लागलं आणि तो त्यातली चित्र चाळत होता. त्याने मध्येच काही वाचायचा प्रयत्न केला असावा आणि तो म्हणाला, “आई कु-रु-त-ज्ञ-ता म्हणजे?” आईने तो शब्द पाहिला आणि हसत म्हणाली, “कु-रु-त-ज्ञ-ता नाही रे. कृतज्ञता!” “पण म्हणजे काय?” मुलगा उत्सुकतेने म्हणाला. आई विचारपूर्वक म्हणाली, “कसं सांगू बरं तुला? ऐक हं. पूर्वीच्या काळी काही जणांना गुलाम म्हणून वागवलं जायचं. हवी ती आणि वाट्टेल तशी कामं करवून घेण्यासाठी. एकदा एक गुलाम त्याच्या मालकाच्या तावडीतून सुटून पळाला. पळता पळता जंगलात पोचला. तिथेच संध्याकाळ झाली. जंगलात रात्री कडाक्याची थंडी पडणार हे तो जाणून होता. म्हणून त्याने विश्रांती आणि उबेसाठी एक आसरा शोधला. त्याला कळलंच नाही की आसऱ्याची जागा ही एका सिंहाची गुहा आहे. त्याच्या मागोमाग सिंह आलेला पाहून तो घाबरला. सिंह मात्र विव्हळत होता. त्याचा पंजा रक्तबंबाळ झाला होता. गुलाम शांत...

A Click by- Sushil Ladkat एक होता उंदीर आणि एक होता बेडूक. यांची झाली मैत्री. थोडं odd होतं हे combination. उंदीर बिचारा भोळा आणि बेडूक थोडा लबाड. हा बेडूक उंदराशी वाट्टेल तसं विचित्र वागायचा आणि त्याचं त्या बेडकाला कधीच काही वाटायचं नाही. त्याला तो कायम कमी लेखायचा. उंदीर त्याचं काहीच वाकडं करू शकणार नाही याची त्याला खात्री होती आणि हे बऱ्यापैकी खरं सुद्धा होतं. उंदीर कधीच काही बोलायचा नाही. असली मैत्री तरी का असावी असा एक प्रश्न कोणालाही पडला असता. पण ज्याला पडायला पाहिजे त्या उंदराला तो पडत नव्हता. पर्याय नसल्यासारखं , जगातले इतर मित्र संपल्यासारखा तो घाबरून का होईना त्याच्यासोबत राहत होता. त्यामुळे बेडकाचं असं बेदरकार वागणं वाढू लागलं. एक दिवस तर बेडकाने कहर केला. त्याला उंदराची अतीशय नीच दर्जाची मस्करी करायची लहर आली. त्याने उंदराचा पाय स्वतःच्या पायाला बांधला आणि उड्या मारत फेरफटका मारायला निघाला. उंदीर फरफटत त्याच्या सोबत ओढला जाऊ लागला. डबकं तर बेडकाची अतीशय लाडकी जागा. त्याने उंदराचा आणि बाकी कसलाच पुढचा मागचा विचार न करता डबक्यात उडी टाकली. स्वतः मस्तपैकी पाण्यात खेळू ल...

A Click by: Varun Bhagwat वडील आपल्या ११ वर्षांच्या मुलाशी बुद्धिबळाचा खेळ खेळत होते. मुलगा जिंकत होता किंवा त्याला वाटत असावं की आपण जिंकतोय. मुलगा बाबांना म्हणत होता, “काय बाबा, तुमच्याकडे बाकी महत्त्वाच्या खेळाडूंपेक्षा प्यादीच जास्त शिल्लक आहेत. या प्याद्यांनी तुम्ही जिंकणं आणि राजाला वाचवणं अशक्य आहे.” बाबा फक्त हसले. मुलाला म्हणाले, “तुला मी सिंह आणि त्याला disturb करणाऱ्या उंदराची गोष्ट सांगितली नाही ना?” मुलगा विचार करत म्हणाला, “नाही हो. कोणती?” बाबा सांगू लागले, “सिंह म्हणजे जंगलचा राजा. आता एक उंदीर चुकून सिंहाच्या अंगावर चढला. सिंहाची झोप disturbed झाली. तो भयंकर संतापला. उंदराने विचार केला की आता काही आपली खैर नाही आणि पटकन तो म्हणाला, “महाराज, अभय द्या. मी भविष्यात कधी ना कधी तुमच्या कामी नक्की येईन.” सिंह मोठ्याने हसला आणि म्हणाला, “अस्स?” उंदीर विश्वासाने म्हणाला, “तुम्ही आत्ता हसताय. पण मी कोणत्या ना कोणत्या प्रकारे भविष्यात नक्की तुमच्या उपयोगी पडेन.” सिंहाला त्याच्या धैर्याचं कौतुक वाटलं. त्याने उंदराला सोडून दिलं. काही दिवस लोटले. एकदा काही शिकारी जंगलात आले...

A click by - Varun Bhagwat एक होता राजा त्याची खुशीत होती प्रजा! दरबारी आला मूर्तीकार, म्हटला माझ्यासारखे दिसणारे पुतळे बनवेन मी हजार! सगळ्यांना ऐकूनच वाटला हा चमत्कार, गर्वाने फुलून मूर्तीकार म्हणाला , " अशक्य आहे माझी हार!" हे सगळं नाटक संपल्यानंतर राजा म्हणाला , " इतका विश्वास आहे स्वतःवर ?" मूर्तीकार हसत म्हणाला, " मी माझ्यासारखे दिसणारे ९९९ पुतळे बनवेन आणि त्या पुतळ्यांमध्ये मी स्वतः जाऊन उभा राहीन. तुम्हाला त्या सर्वांमधून मला शोधून काढावं लागेल.” “मान्य!” राजा म्हणाला. मूर्तीकाराने अगदी हुबेहूब पुतळे बनवले. त्या सर्व पुतळ्यांना सारखी वेशभूषा आणि एक उभी राहण्याची विशिष्ट पद्धत देऊ केली. तशाच पद्धतीत आणि वेशभूषेत तो त्यांच्यात मिसळून उभा राहिला. राजाला बोलावलं गेलं. राजाने सगळ्या पुतळ्यांचं वेशभूषेसकट निरीक्षण केलं. राजाला त्याच्या skills चं आणि कलेचं कौतुक वाटलं, मात्र राजाला त्याची बोलण्याची पद्धत पटली नव्हती. मूर्तीकाराला त्याच्या skills चा अभिमान असता तर ठीक पण त्याला तर गर्व झाला होता. अभिमान असणं आणि स्वत:च्या कलेबाबत confident असणं उत्तम. पण o...

A click by: Varun Bhagwat कौरवांचा जावई जयद्रथ ह्याने चक्रव्यूहामध्ये फसलेल्या अभिमन्यू ला कपटाने मारलं. अभिमन्यू हा अर्जुनाचा मुलगा. अर्जुनाला ही बातमी कळली. त्याला अतीव दुःख झालं. याच बरोबरीने त्याचं मन सूडाच्या भावनेने पेटून उठलं. त्याने पुढचा मागचा कसलाच विचार न करता प्रतिज्ञा घेतली की उद्याचा सूर्यास्त होण्याच्या आधी मी जयद्रथाला संपवेन. जर मी असं करू शकलो नाही तर अग्निकुंडात उडी मारून स्वतःला संपवेन. जयद्रथ नीच तर होताच आणि घाबरट सुद्धा होता. ही प्रतिज्ञा त्याच्यापर्यंत पोचली आणि घाबरून तो लपून बसला. जयद्रथाला शोधणं गरजेचं होतं. कारण शोधलं नसतं तर प्रतिज्ञेनुसार अर्जुन स्वतःला संपवणार होता. दिवस सुरु झाला. माध्यान्ह उलटली. संध्याकाळ होण्यास अगदी थोडा वेळ बाकी होता. जयद्रथ सापडेना. एकाएकी अंधार झाला. तशी अर्जुनाने अग्निकुंडात उडी घेण्याची तयारी केली. नीच जयद्रथाला मोह आवरेना. तो अर्जुनाचा शेवट पाहण्यासाठी लपून बसलेला बाहेर आला. कारण प्रतिज्ञेप्रमाणे आता त्याला भीती नव्हती. त्याच्या दृष्टीने सूर्य मावळला होता. तो अर्जुनाला सामोरा गेला. इतका वेळ शांत असणारा श्रीकृष्ण आता त्याच...

  A Click by: Varun Bhagwat जन्माला आला आणि आईने लाथ मारली. जिराफाच्या जन्माची ही गोष्ट वाचली. वाचून हादरलोच. नंतर थोडा सावरलो. मग त्यावर विचार करू लागलो. एका जिराफाचा जन्म होण्यापासून त्याच्या आयुष्याचा संघर्ष सुरु झाला. जिराफाचं बाळ जन्माला येताना ते साधारण ८ फुटांवरून आईच्या पोटातून खाली पडलं. जिराफाच्या आई ने आपली मान खाली केली. त्याच्या जवळ गेली. त्याला गोंजारते आहे असं वाटत असताना तिने त्याला लाथ मारली. नवजात बालक उडून पुढे पडलं. ते थोडंसं हलायचा प्रयत्न करू लागलं. पायावर उभं राहायच्या पहिल्या प्रयत्नात ते फसलं. पडलं. आई जवळ आली. तिने पुन्हा त्याला लाथ मारली. पुन्हा ते लांब जाऊन पडलं. पुन्हा बाळ उठायचा प्रयत्न करत होतं. असफल होत होतं. आई पुन्हा त्याला पायाने ढकलत होती. हे तोपर्यंत घडत राहिलं जोपर्यंत ते आपल्या पायावर उभं राहून चालत नव्हतं. एक क्षण आला तेव्हा बाळ नुसतं पायावरच उभं नाही राहिलं तर ते पुढे जाऊ लागलं. आईने प्रेमाने जवळ घेतलं.   सुरुवातीला वाटलं काय निर्दयीपणा आहे हा... असं कसं आणि का करावं? उत्तर सोपं होतं. जिराफाच्या आईला स्वत:च्या बाळाला लवकरात लवकर प...

Photo Courtesy: Poonam Godse सीमाचं आयुष्य दोन दगडांवर अवलंबून होतं. काळ्या आणि पांढऱ्या. उद्याचा दिवस तिच्यासाठी महत्त्वाचा होता. आज जे तिने केलं होतं ते योग्य होतं की अयोग्य याचा विचार करायला आता तिच्याकडे वेळ नव्हता. परिणामांना आणि परिस्थितीला सामोरं जाणं गरजेचं होतं. ही गोष्ट त्या काळातली होती जेव्हा मुलीचा सौदा वगैरे हे अगदी सहज केलं जायचं. अतीशय फुटकळ कर्ज वसूल करण्यासाठी किंवा फालतू कारणाने मुलीचा सौदा कवडीमोलाने केला जायचा. सीमाचे वडील कर्जामध्ये बुडाले होते. बुडाले म्हणण्याइतकं ते काही कर्ज मोठं नव्हतं. मात्र कर्ज देणाऱ्या सावकाराच्या मनात वेगळच होतं. त्यामुळे त्याने आकडा फुगवून सांगितला होता. सीमा आणि वडिलांकडे कसलेच records नव्हते. सावकाराने याच संधीचा फायदा घेतला. त्याने सीमाच्या वडिलांसमोर २ पर्याय ठेवले. १.     - उद्याच्या उद्या कर्जाची रक्कम फेडली गेली पाहिजे. २.     - नाही फेडली तर तुझी ही तरुण मुलगी माझी दासी असेल. सीमाचे वडील गयावया करू लागले. सीमा आतल्या खोलीत होती. ती ऐकत होती. घाबरली होती. सीमाचे वडील रडत म्हणाले, “अजून काही वेगळा पर्या...